Qizlarda birinchi hayz

Birinchi hayz boshlanishi har bir qizning hayotidagi muhim bosqich bo‘lib, voyaga yetishni bildiradi. Ushbu maqolada biz birinchi hayz belgilari, ushbu hodisaga qanday tayyorlanish, hayz qancha davom etishi haqida gaplashamiz va o‘smirlar hamda ularning ota-onalariga bu muhim paytga tayyor bo‘lishga yordam beradigan asosiy jihatlarni ko‘rib chiqamiz.

Birinchi hayz necha yoshda boshlanadi?

Birinchi hayz odatda qizlarda 9 yoshdan 16 yoshgacha boshlanadi. Menarxe (birinchi hayz) boshlanishining o‘rtacha yoshi taxminan 12-13 yoshni tashkil qiladi. Aniq muddatlar organizmning individual xususiyatlari, irsiyat, ovqatlanish, jismoniy faollik darajasi va umumiy sog‘liq holatiga qarab o‘zgarishi mumkin.

Birinchi hayz qancha davom etadi?

O‘smirlarda birinchi hayz bir necha kundan bir haftagacha davom etishi mumkin, va hayz tsikli odatda birinchi yil ichida yo‘lga qo‘yiladi. Shuni esda tutish muhimki, tsikl muntazam bo‘lmasligi mumkin, va agar birinchi hayzlar notekis bo‘lsa, tashvishlanmaslik kerak.

Birinchi hayz belgilari

O‘smirlarda hayzdan oldin birinchi belgilar turlicha bo‘lishi mumkin, ammo umumiy simptomlar quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

• Sut bezlarining rivojlanishi: ko‘krak kattalashadi va dumaloq shaklga ega bo‘ladi.
• Soch o‘sishi: qo‘ltiq ostida va qovuq sohasida sochlar paydo bo‘ladi.
• Tana shaklining o‘zgarishi: tana yanada ayollarga xosroq shaklga kiradi.
• Oq yoki shaffof ajralmalar: menarxedan bir necha oy oldin vaginadan tabiiy ajralmalar paydo bo‘lishi mumkin, bu gormonal o‘zgarishlarning belgisi.
• Emotsional beqarorlik: kayfiyatning keskin o‘zgarishi va asabiylashish mumkin.
• Charchash: charchoq yoki energiya kamayishi hissi.
• Qorin pastidagi spazmlar yoki og‘riqlar.
• Bosh og‘rig‘i yoki bosh aylanishi.
• Akne: yog‘ bezlarining faol ishlashi tufayli yuzda husnbuzar yoki toshmalar paydo bo‘lishi.

Birinchi hayzga qanday tayyorlanish kerak?

Birinchi hayzga tayyorgarlik ko‘rish bir nechta muhim bosqichlarni o‘z ichiga oladi:

1. Ma'lumot olish: onasi, katta opa-singillari yoki ginekolog bilan hayz nima ekanligi va u bilan qanday kurashish haqida suhbat.
2. Gigiyenik vositalar: prokladkalar, tamponlar yoki hayz idishlaridan foydalanish bo‘yicha ma’lumot va tayyorgarlik.
3. Psixologik tayyorgarlik: oila va do‘stlarning qo‘llab-quvvatlashi, qizni o‘zini ishonchli va qulay his qilishiga yordam beradi.
4. Kundalik parvarish: tozalikni saqlash va kutilmagan hodisalarning oldini olish uchun kundalik prokladkalar taqish.

Menarxening xavfli simptomlari

Har bir qizning hayz holati har xil bo‘lishi mumkin, shuning uchun qaysi belgilar normal hisoblanishini va qaysilari shifokorga murojaat qilishni talab qilishi mumkinligini bilish muhimdir:

• Juda ko‘p qon ketishi: agar prokladka bir-ikki soatdan kamroq vaqt ichida to‘liq to‘lsa va bu bir necha soat davomida davom etsa, bu kamqonlikka olib kelishi mumkin va shifokor bilan maslahatlashishni talab qiladi.
• Qorin yoki beldagi kuchli og‘riqlar: oddiy og‘riq qoldiruvchi vositalarni qabul qilgandan keyin ham o‘tmaydigan va kundalik hayotga halaqit beradigan og‘riqlar ginekologik muammolarni ko‘rsatishi mumkin va tibbiy ko‘rikdan o‘tish kerak.
• Birinchi yildan keyin tsiklning notekisligi: agar tsikl yo‘lga qo‘yilgandan keyin uch oy yoki undan ko‘proq hayz kelmasa, bu gormonal buzilishlar yoki boshqa sog‘liq muammolari bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.
• Vaginadan noodatiy ajralmalar: yashil yoki sariq rangli ajralmalar yomon hid bilan infeksiya mavjudligini ko‘rsatishi mumkin.
• Gigiyenik vositalarga allergik reaktsiyalar: qichishish, toshmalar yoki qizarish allergik reaktsiyani ko‘rsatishi mumkin.
• Umumiy kasallik belgilari: yuqori harorat, kuchli ko‘ngil aynishi, qusish yoki hushdan ketish mutaxassisga murojaat qilish uchun jiddiy sababdir.

Xulosa

Birinchi hayz boshlanishidan dalolat beruvchi belgilar jismoniy va emotsional o‘zgarishlarni o‘z ichiga oladi. Birinchi hayzga tayyorgarlik qizning o‘zini ishonchli va qulay his qilishiga yordam beradi. Hayz qancha davom etishi va hayz tsiklining xususiyatlarini bilish ushbu muhim voyaga yetish bosqichidan muvaffaqiyatli o‘tishga yordam beradi. Ota-onalar qizni qo‘llab-quvvatlab, bu davrni stresssiz va tashvishsiz o‘tkazishga yordam berishlari kerak.