Ichki bachadon spirallari: bilishingiz kerak bo‘lgan narsa

Ichki bachadon spirali (IBS) — dunyo bo‘ylab ayollar orasida keng qo‘llaniladigan samarali va ishonchli kontratsepsiya usullaridan biri. U uzoq muddat davomida homiladorlikning oldini olishni istaganlar uchun qulay vositadir. Ushbu maqolada ichki bachadon spirali nima ekanligi, uning turlari, qanday o‘rnatilishi va qanday ishlashi haqida batafsil ma’lumot beramiz.

Ichki bachadon spirali nima

Ichki bachadon spirali (IBS) — bu odatda "T" shaklidagi kichik qurilma bo‘lib, u homiladorlikning oldini olish uchun bachadon bo‘shlig‘iga joylashtiriladi. IBS plastmassadan tayyorlangan bo‘lib, u mis bilan qoplangan yoki gormonlarni o‘z ichiga oladi. Ushbu kontratsepsiya usuli uzoq muddatli himoyani ta’minlaydi — uning davomiyligi turiga qarab 3 yildan 10 yilgacha bo‘lishi mumkin.

Ichki bachadon spirallari turlari

IBSlar ikki asosiy turga bo‘linadi: misli va gormonli.

1. Misli ichki bachadon spirallari:
• Mis qoplamali IBS: Ushbu spirallar mis ionlarini chiqaradi, bu esa spermatozoidlar uchun zaharli bo‘lib, ularning harakatlanishini va tuxum hujayrasini urug‘lantirishini qiyinlashtiradi. Bunday spirallar odatda 5–10 yil davomida ishlatiladi.
2. Gormonli ichki bachadon spirallari:
• Levonorgestrel saqlovchi IBS: Bu spirallar levonorgestrel gormonini chiqaradi, bu bachadon bo‘yni shilliq qavatini qalinlashtirib, spermatozoidlar harakatini qiyinlashtiradi va endometriy o‘sishini bostiradi. Bunday IBSlar odatda 3–5 yil davomida samarali bo‘ladi.

Ichki bachadon spiralini qanday o‘rnatadilar

IBSni o‘rnatish malakali ginekolog tomonidan amalga oshiriladigan tibbiy protseduradir. Protsedura quyidagi bosqichlardan iborat:

1. Shifokor bilan maslahat: IBSni o‘rnatishdan oldin, shifokor bilan foyda va xavf-xatarlarni muhokama qilish, shuningdek, qarshi ko‘rsatmalarni istisno qilish uchun tekshiruvdan o‘tish kerak.
2. O‘rnatish jarayoni:
• Tayyorlash: Shifokor ginekologik ko‘rik o‘tkazib, bachadon bo‘ynini antiseptik bilan qayta ishlaydi.
• Joylashtirish: Spiral maxsus aplikator yordamida bachadon bo‘shlig‘iga kiritiladi. Bu jarayon bir necha daqiqa davom etadi va biroz noqulaylik yoki og‘riq keltirishi mumkin.
• Tekshirish: IBS o‘rnatilgandan so‘ng, shifokor uning to‘g‘ri joylashganligini ultratovush yordamida tekshiradi.
3. Jarayondan keyin: IBS o‘rnatilgandan so‘ng, biroz noqulaylik, yengil qon ketishi va spazmlar bo‘lishi mumkin. Shifokor tavsiyalariga rioya qilish va nazorat tekshiruvlariga qatnashish muhimdir.

Ichki bachadon spirali qanday ishlaydi

Ichki bachadon spiralining ta’sir mexanizmi uning turiga bog‘liq:

1. Misli IBSning mexanizmi:
• Misning zaharli ta’siri: Mis ionlari spermatozoidlar uchun zaharli bo‘lib, ularning harakatlanishini qiyinlashtiradi va urug‘lanish ehtimolini kamaytiradi.
• Yengil yallig‘lanish reaksiyasi: Mis spiralining mavjudligi endometriyda yengil yallig‘lanish reaksiyasini keltirib chiqaradi, bu uni urug‘langan tuxum uchun noqulay muhitga aylantiradi.
2. Gormonli IBSning mexanizmi:
• Gormon ta’siri: Levonorgestrel bachadon bo‘yni shilliq qavatini qalinlashtiradi, spermatozoidlarning harakatini qiyinlashtiradi va endometriyni yupqalashtiradi, bu esa implantatsiya uchun noqulay bo‘ladi.
• Ovulyatsiyaning pasayishi: Ayrim hollarda gormonli IBS ovulyatsiyani bostirishi mumkin.

Ichki bachadon spiralini qachon o‘rnatish yaxshiroq

IBSni o‘rnatish uchun optimal vaqt bir qancha omillarga bog‘liq:

1. Tug‘ruqdan keyin: IBSni tug‘ruqdan keyin bachadon to‘liq tiklangach, 4–6 hafta ichida o‘rnatish mumkin.
2. Abortdan keyin: Agar infeksiya alomatlari bo‘lmasa, IBSni abortdan darhol keyin o‘rnatish mumkin.
3. Menstrual siklning istalgan davrida: IBSni har qanday kunda o‘rnatish mumkin, ammo ko‘pincha uni hayz ko‘rishning birinchi kunlarida o‘rnatishadi, chunki bu vaqtda bachadon bo‘yni biroz ochiq bo‘ladi va spiralni kiritish osonlashadi.

Xulosa

Ichki bachadon spirali — bu ko‘plab ayollar uchun qulay, samarali va uzoq muddatli kontratsepsiya usuli. IBS turlari, o‘rnatish jarayoni va uning mexanizmini tushunish ushbu usulni tanlashda ongli qaror qabul qilishga yordam beradi. IBSning xavfsizligi va samaradorligini ta’minlash uchun shifokor bilan barcha jihatlarni muhokama qilish muhimdir.